Ranskan vallankumous
1700-luvulla Ranska oli sääty-yhteiskunta. Ranskassa ihmiset jaettiin kolmeen säätyyn. Jokainen ihminen kuului johonkin säätyyn. Ihmisen sääty määräytyi hänen vanhempiensa säädyn perusteella. Säätyä oli lähes mahdotonta vaihtaa.
در صدە ١٧٠٠ فرانسە کشوری طبقاتی بود. ساکنین فرانسە بە سە طبقە تقسیم میشدند. هر کسی متعلق بە طبقەای بود . اینکە هر شخصی بە چە طبقەای از جامعە تعلق داشت بە وضعیت طبقاتی پدر و مادر او مرتبط بود. عوض کردن و تغییر طبقە اجتماعی کاری غیرممکن بود.
Papiston muodostivat katolisen kirkon papit, munkit ja nunnat. Aatelistoon kuuluivat aateliset, jotka Ranskan varakkaimpia ihmisiä. Papisto ja aatelisto eivät kuitenkaan maksaneet lainkaan veroja. Kolmas sääty oli Ranskan alin sääty. Siihen kuuluivat kaupunkien kauppiaat ja maaseudulla maata viljelevät ihmiset eli talonpojat.
طبقە کشیشها و پاپها از پاپها، راهب و راهبەهای کلیساهای کاتولیک تشکیل میشد. طبقە اشراف، طبقە افراد بسیار ثروتمند بود. طبقە پاپها و کشیشها و طبقە اشراف مجبور بە پرداخت هیچگونە مالیاتی نبودند. در فرانسە طبقە سوم اجتماعی نیز وجود داشت، کە از فقیرترین اشخاص فرانسە تشکیل میشد. مغازەداران، کاسبکاران و همچنین کشاورزها جزو این طبقە بشمار می‌آمدند.
Kolmas sääty oli Ranskan säädyistä ainoa, joka maksoi veroja. Kaikkein ylimpänä ranskalaisessa sääty-yhteiskunnassa oli kuningas. Hän oli itsevaltias eli kaikki valta oli hänen käsissään.
سومین طبقە اجتماعی فرانسە تنها طبقەای بود، کە مجبور بە پرداخت مالیات بود. بالاترین شخص در فرانسە پادشاە این کشور بود، کە در جامعە طبقاتی فرانسە، از همە کس بالاتر بود. او تمامی قدرت کشور را در اختیار داشت و تنها کسی بود، کە همە اوامر و فرمانات در قدرت و اختیار او بود.
1700-luvulla Ranska soti lukuisia sotia Isoa-Britanniaa vastaan. Sodat olivat kalliita, ja Ranskan talous romahti. Ranskan kuninkaana oli Ludwig XVI. Hän päätti nostaa kolmannen säädyn veroja, jotta valtio saisi lisää rahaa. Kolmas sääty ei suostunut verojen korotukseen. Sen sijaan kolmas sääty aloitti vallankumouksen.
در صدە ١٧٠٠ خیلی اوقات فرانسە با کشور بریتانیای کبیر دچار جنگ میشد. این جنگها برای فرانسە بسیار گران تمام شدە و اقتصاد کشور را فلج کردند. پادشاە وقت در فرانسە نامش لودویگ ١٦م بود. او فرمان داد، کە مالیات طبقە سوم جامعە را بیشتر کنند، تا دولت بتواند پول بیشتری بدست آورد. طبقە سوم جامعە بە این کار راضی نشد و در عوض بر ضد پادشاه شورش نمود.
Vallankumoukselliset halusivat tasa-arvoisemman Ranskan, jossa ihmisiä ei jaoteltu säädyn tai varallisuuden mukaan. Vallankumouksellisten iskulause oli ”Vapaus, veljeys ja tasa-arvo”. Ranskan kuningas erotettiin ja kolmas sääty julistautui Ranskan johtajaksi. Ranska ei ollut enää kuningaskunta vaan tasavalta. Tasavallassa maan kansalaiset valitsevat johtajansa itse.
کسانیکە انقلاب کردند، خواهان برابری و یکسانی بیشتری در بین قشرهای مختلف مردم بودند و اینکە تفاوتی در بین مردم بخاطر طبقات اجتماعی و یا دارایی و ثروت آنها وجود نداشتە باشد. شعار انقلابیون این بود:” آزادی، برادری و برابری”. پادشاه فرانسە برکنار شد و طبقە سوم جامعە خود را بعنوان رهبر کشور اعلام نمود. از این پس دیگر فرانسە کشوری پادشاهی نبود، بلکە بە جمهوری تبدیل شد. در کشوری کە جمهوری نامیدە میشود. مردم آن خودشان رهبرشان را انتخاب میکنند.
Vallankumouksen jälkeen Ranska ajautui kaaokseen. Vallankumoukselliset eivät olleet yhtä mieltä siitä, millaisen maan he halusivat rakentaa. Entinen kuningas Ludwig XVI teloitettiin, ja kymmeniä tuhansia ihmisiä kuoli valtataisteluissa 1700-luvun lopulla.
پس از تبدیل شدن کشور فرانسە بە جمهوری، این کشور دچار بحران شد. همە کسانی کە شورش کردەبودند، بر سر این کە چگونە کشوری را میخواهند بنیاد نهند، همفکر و همعقیدە نبودند. پادشاه قبلی فرانسە لودویگ ١٦م اعدام شد و هزاران نفر بر سر جنگ قدرت در اواخر صدە ١٧٠٠ کشتە شدند.
Ranskalaiset olivat väsyneitä levottomuuteen ja kaaokseen. Vallankumouksen aika jatkui yli kymmenen vuotta. Tilanne rauhoittui vasta, kun Ranskan johtoon nousi vuonna 1799 Napoleon Bonaparte. Napoleon oli Ranskan armeijan kenraali. Hän onnistui rauhoittamaan ranskalaisen yhteiskunnan.
مردم فرانسە از این همە سختی و بحران خستە شدەبودند. دوران انقلاب بیشتر از دە سال طول کشید. وضعیت زمانی آرام شد، کە ناپلئون بناپارت در سال ١٧٩٩ بر سر قدرت رسید. ناپلئون ژنرال ارتش فرانسە بود. او در آرام کردن جامعە و کشور فرانسە موفق شد.
vaikeat termit کلمات سخت
vallankumous
انقلاب، عوض شدن حکومت
Varakas
ثروتمند
Itsevaltias
دیکتاتور، کسی کە بە تنهایی بر کشور و حکومت فرمان میدهد.
Tasavalta
جمهوری، کشوری کە در آن مردم خودشان رهبر خویش را انتخاب میکنند.